Kronika japońska. Pustka i pełnia

Nowe wydanie, zawierające dwa teksty Bouviera opisujące jego podróż do Japonii, łączy kronikarski zapis - przemyślany i skończony szkic kraju - z wielością notatek, urywków, chaotycznych nieraz zapisów codzienności, odkryć i zadziwień, tworząc obraz pełniejszy i żywszy, odsłaniając przed czytelnikiem fascynujący krajobraz Dalekiego Wschodu. Cześć pierwsza, ,,Kronika japońska" jest zarówno wędrówką duchową - do Japonii mitycznej, kolebki narodu o boskim pochodzeniu, jak też próbą odtworzenia kraju widzianego oczami ludzi Zachodu: kupców, odkrywców, misjonarzy i żołnierzy. Bouvier, powołując się na pamiętniki Marco Polo, śledząc losy wypraw oraz działalność misyjną Kościoła, odkrywa dla nas te pozornie tylko znane wyspy. Wraz z nim poznajemy kulturę i obyczaje cesarskiego dworu, jego surową etykietę i... zauroczenie modną kaligrafią. Wschód poznajemy jako świat paradoksów, odmiennej od naszej logiki i filozofii: oto kapitan strzelców pisze przesubtelne wyznania miłosne pośród najgorszej nędzy, a minister wojny układa wierszowane listy... Autor po mistrzowsku, niemal jak archeolog, zdejmuje warstwy i kolejne maski, chcąc zbliżyć się do prawdy o tym dalekim kraju. Jego praca kontrapunktowo załamuje się dopiero przy opisie tragedii Hiroszimy... Ten kronikarski zapis znakomicie dopełnia część druga: ,,Pustka i pełnia", zawierająca nieopublikowane za życia autora notatki z podróży do Japonii, barwne zapisy spostrzeżeń, przenikliwe obserwacje otaczającej go rzeczywistości, niejednokrotnie całkowicie obcej i nieznanej. Migawki, ulotne obrazy z życia codziennego, chwil spędzanych z żoną Éliane, narodzin drugiego syna przeplatają się z rozważaniami na temat japońskiej literatury, polityki, religii. Podobnie jak w ,,Kronice japońskiej" Bouvier odwołuje się w swoich przemyśleniach do innych kultur i filozofii, zwłaszcza europejskiej, porównując je z mentalnością japońską. Tytułową "pustkę" można odnieść do spokoju i przestrzeni japońskiej wsi, praktykowania filozofii zen, a także maksymy "świat jest pustką, pustka jest światem", "pełnię" zaś do przeludnionych miast, ludzkich tłumów, ich pośpiechu i hałasu. Styl Bouviera to przede wszystkim szczególna właściwość spojrzenia, precyzyjne kreski miniaturzysty, jedyna w swoim rodzaju umiejętność uchwycenia fragmentów wieczności przez pryzmat jakiejś scenki, przypadkowego spotkania. Połączenie tych dwóch opowieści o Japonii nie jest jedynie literacką podróżą czy też etnograficzną ciekawostką, lecz - na kształt samej filozofii zen - drogą do zrozumienia i poznania świata zupełnie innego niż nasz.